Orographia alpejska w Szwajcarii: góry, jeziora i doliny

Gornergrat znajduje się na wysokości 3089 metrów nad doliną Zermatt i oferuje otwarty widok na 29 szczytów w okolicy, w tym Matterhorn, Monte Rosa i Liskamm. Kolej zębata, kursująca od ponad wieku, potrzebuje około 33 minut, by dotrzeć na szczyt. Na górze stoi się na wąskim grzbiecie między niebem a lodowcami. Wiatr bywa tu silny, powietrze jest rzadkie, a ciszę przerywają jedynie krzyki alpejskich kawek.

Matterhorn wznosi się jako samotny szczyt nad Zermatt i włoską granicą. Jego piramidalny kształt z czterema graniami sprawia, że jest rozpoznawalny z każdej strony. Wspinacze próbują zdobywać strome skalne ściany od połowy XIX wieku. Schronisko Hörnli na wysokości 3260 metrów służy jako punkt wyjścia dla wejść. Kolejki linowe prowadzą z Zermatt do Klein Matterhorn i do Schwarzsee, skąd wędrowcy i odwiedzający mogą obserwować górę z bliska. O wschodzie słońca północna ściana różowieje.

To alpejskie jezioro rozciąga się wzdłuż granicy między Szwajcarią a Włochami. Zalesione zbocza sięgają do wody, a małe miasteczka leżą rozsiane wzdłuż brzegów. Ludzie przepływają jezioro małymi łódkami lub chodzą ścieżkami wijącymi się po wzgórzach. Woda zmienia kolor w zależności od światła i pogody. Wzdłuż nadjeziorynych promenad mijają się ogrody i stare wille. Latem mieszkańcy kąpią się na brzegu lub odpoczywają pod platanami. Góry otaczają jezioro i oferują widoki na okoliczne doliny.

Val Verzasca biegnie przez Alpy Tyczyńskie, podążając za korytem rzeki Verzasca, strumienia o zielonej wodzie i gładkich granitowych skałach. Prąd ukształtował baseny i wąwozy przez stulecia, przyciągając dziś pływaków i turystów. Latem wielu odwiedzających przychodzi, aby kąpać się w naturalnych zbiornikach lub spacerować wzdłuż brzegów. Małe wioski z kamiennymi domami ciągną się wzdłuż drogi, która wije się przez krajobraz. Okolica jest cicha, a natura pokazuje się tutaj w swojej najprostszej formie.

Jezioro St. Moritz leży na wysokości 1768 metrów, otoczone górami i lasami modrzewiowymi. Zimą zamarznięta powierzchnia staje się sceną dla wyścigów konnych, meczów polo i krykieta na lodzie. Latem szczyty odbijają się w spokojnej wodzie, a wzdłuż brzegu biegną ścieżki spacerowe. Okolica zachęca do pieszych wędrówek, a z brzegu jeziora otwierają się widoki na otaczające góry Górnej Engadyny.

Swiss Vapeur Parc w Le Bouveret to park rozrywki, w którym parowe pociągi w zmniejszonej skali jeżdżą po terenie o powierzchni 17.000 metrów kwadratowych. Lokomotywy i wagony poruszają się po torach wąskotorowych między replikami szwajcarskich budynków. Zwiedzający mogą jechać w pociągach i przemierzać krajobrazy pełne małych mostów, tuneli i miniaturowych wiosek. Park łączy szwajcarską tradycję kolejową z przyjemnością modelarstwa i techniki, a wszystko to na świeżym powietrzu.

Ten park rozciąga się wzdłuż brzegu jeziora Lugano, otaczając willę z dziewiętnastego wieku i łącząc trawniki, dojrzałe drzewa oraz nowoczesne rzeźby. Roślinność odzwierciedla łagodny klimat: palmy, magnolie i kamelie rosną obok rodzimych gatunków. Odwiedzający spacerują ścieżkami nad jeziorem, odpoczywają na trawie lub podziwiają dzieła sztuki rozsiane po terenie. Park Ciani służy jako zielone płuca miasta i miejsce wydarzeń na świeżym powietrzu.

Monte San Salvatore wznosi się na wysokość 912 metrów i oferuje widoki na jezioro Lugano oraz okoliczne szczyty alpejskie. Kolej linowa z 1890 roku łączy miasto ze szczytem, zachowując urok pierwszych kolejek górskich w Szwajcarii. Na górze niewielka kaplica i kilka tarasów schodkowych witają odwiedzających. Powietrze bywa tam łagodniejsze niż dalej na północy, jezioro rozpościera się u stóp. W pogodne dni widać dalekie szczyty, horyzont równiny zanika w mgle. Ta góra należy do łagodniejszego oblicza Alp szwajcarskich, gdzie roślinność i skała mieszają się ze sobą, a światło z południa zaczyna już być odczuwalne.

Fondation Pierre Gianadda w Martigny to centrum kulturalne, które od dziesięcioleci organizuje wystawy, zawsze z czymś nowym do odkrycia. Oprócz rotujących ekspozycji sztuki znajdziesz tu kolekcję zabytkowych samochodów przypominających o szwajcarskiej tradycji inżynieryjnej oraz ogród rzeźb z rzymskimi artefaktami odkrytymi w regionie. Sam budynek łączy nowoczesną architekturę ze śladami przeszłości: pod konstrukcją znajdują się pozostałości galorzymskiej świątyni, odkryte podczas prac budowlanych. To miejsce w Alpach pokazuje, jak kultura i historia mogą współistnieć, nie przesłaniając się wzajemnie.

Eiger wznosi się na 3970 metrów w Alpach Berneńskich. Jego północna ściana opada niemal pionowo na 1800 metrów i należy do trzech wielkich ścian północnych Alp. Od pierwszego wejścia na tę ścianę w 1938 roku góra przyciąga wspinaczy z całego świata. Z Grindelwald ciemna ściana skalna wyraźnie rysuje się w krajobrazie, a kolej Jungfraubahn biegnie przez wnętrze masywu do stacji na Jungfraujoch. Eiger wyznacza krajobraz Alp Berneńskich i pozostaje symbolem wyzwań alpinizmu.

Zapora Verzasca znajduje się w dolinie tej samej rzeki i zatrzymuje wodę za pomocą betonowej ściany. Instalacja produkuje energię elektryczną dla regionu i jest również znana jako miejsce sceny z filmu o Jamesie Bondzie, w której pokazano skok z szczytu zapory. Dziś odwiedzający mogą przeżyć ten skok jako atrakcję bungee. Ściana zapory wznosi się nad zalesionymi stokami i oferuje widok na turkusową wodę zbiornika, który rozciąga się między górami.

Val Roseg rozciąga się przez góry powyżej Pontresiny, podążając biegiem rzeki Roseg przez lasy sosnowe i modrzewiowe. Szlaki turystyczne biegną wzdłuż wody aż do końca doliny, gdzie lodowce pojawiają się na zboczach otaczających szczytów. Zimą śnieg pokrywa drzewa i zamarznięty grunt, podczas gdy latem łąki stają się zielone, a czysta woda płynie po kamieniach.

Pałac Lodowy na Jungfraujoch znajduje się około 20 metrów pod powierzchnią lodowca Aletsch, na wysokości 3454 metrów. Przechodzimy przez oświetlone korytarze i sale w całości wykute w lodzie lodowcowym. Ściany lśnią w odcieniach błękitu, a temperatura utrzymuje się stale poniżej zera. Wewnątrz stoją figury i rzeźby, które artyści wyrzeźbili bezpośrednio w lodzie. Motywy zmieniają się z czasem: zwierzęta, postacie, formy abstrakcyjne. Lód porusza się powoli i rzeźby muszą być regularnie odnawiane. Światło odbija się w lodzie i sprawia, że korytarze świecą w różnych odcieniach błękitu.

Lodowiec Morteratsch był niegdyś największym lodowcem Gryzonii i rozciągał się przez górną dolinę Engadyny. Szlak prowadzi z Morteratsch do języka lodowcowego i pokazuje oznaczenia wskazujące, gdzie znajdował się lód w różnych latach. Tablice informacyjne wzdłuż ścieżki wyjaśniają, jak lodowiec cofał się od końca XIX wieku. Szlak wiedzie przez krajobraz żwiru, moren i rozproszonych modrzewi. W tle wznoszą się Piz Bernina i inne szczyty masywu Berniny. Sam lodowiec wygląda na szary i pokryty pyłem skalnym. Latem słychać szum wody z topnienia.

Castel Grande stoi na wzgórzu nad Bellinzoną i należy do trzech zamków, które od średniowiecza strzegą doliny. Grube mury z ciemnego kamienia otaczają wewnętrzny dziedziniec, gdzie sala wystawowa opowiada historię fortecy. Z tarasu widać dachy miasta, dwa pozostałe zamki i góry wokół. Winda łączy centrum miasta bezpośrednio z zamkiem.

Riffelsee leży na wysokości 2757 metrów nad Zermatt i jest jednym z górskich jezior, które przyciągają turystów i fotografów. Woda odbija Matterhorn, szczególnie rano i wieczorem, gdy światło barwi skały. Szlak z Gornergrat schodzi do jeziora w około 20 minut. Latem woda pozostaje zimna, czasem brzegi zamarzają nawet w czerwcu. Rodziny robią tu przerwę, niektórzy ustawiają statyw i czekają na odpowiedni moment. Okolica jest jałowa, z trawą i niskimi roślinami między kamieniami. Jezioro leży w kotlinie, osłonięte przed silnym wiatrem, i napełnia się wodą z topnienia okolicznych lodowców.

Ta góra wznosi się na wysokość 3057 metrów nad Engadyną i można do niej dojechać kolejką linową. Ze stacji szczytowej schodzi stroma trasa, na której od lat 30. odbywają się zawody Pucharu Świata. Widok rozciąga się od ośnieżonych szczytów masywu Bernina po jeziora w dolinie. Zimą stacja górska staje się ruchliwym miejscem, gdzie narciarze i odwiedzający spotykają się, zanim zjadą w dół lub po prostu rozkoszują się panoramą dookoła.

Przełęcz św. Gotarda łączy kantony Uri i Ticino na wysokości 2106 metrów. Droga została wybrukowana kamieniami w 1830 roku i wije się przez góry w ciasnych zakrętach w kształcie szpilek. Latem samochody i motocykle wspinają się po stromych serpentynach, a na samej przełęczy stoją pojedyncze budynki. Krajobraz wokół jest nagi i skalisty, z plamami śniegu, które utrzymują się do lata. Przełęcz była przez wieki ważnym szlakiem północ-południe przez Alpy i pozostaje cenionym przystankiem dla podróżnych, którzy chcą przejechać starą drogą.

Monte Tamaro to szczyt na wysokości 1962 metrów, dostępny kolejką linową z Rivera. Na górze znajduje się górska restauracja z widokiem na Ticino oraz kościół Santa Maria degli Angeli, budowla autorstwa Mario Botty z lat 90. wykonana z kamienia i szkła w geometrycznych formach. Latem otwarte są szlaki turystyczne, w tym przejście grzbietem w kierunku Monte Lema. Jeśli szukasz dnia w górach, to miejsce oferuje wysokość i ciszę.

Ten park wodny w Le Bouveret znajduje się nad Jeziorem Genewskim i oferuje kilka basenów, zjeżdżalni i stref zabaw dla rodzin. Budynek jest otwarty przez cały rok i łączy pływanie z relaksem w regionie znanym głównie z gór. Można tu znaleźć ciepłą wodę, kanały z prądem i baseny zewnętrzne, z których można korzystać nawet przy chłodniejszej pogodzie.

Gorges du Gorner to kanion wykuty przez rzekę Gornera w skale. Oznakowany szlak turystyczny o długości około 3 kilometrów wiedzie przez ten kanion i pokazuje siłę wody, która przez tysiące lat toruje sobie drogę w skale. Do wejścia dociera się kolejką linową z Furri. Szlak biegnie wzdłuż rzeki i oferuje widoki na warstwy geologiczne oraz wzory erozji pozostawione przez wodę. Kanion znajduje się w pobliżu Zermatt i stanowi spokojniejszą alternatywę dla wyżej położonych krajobrazów lodowcowych regionu.

Jungfrau wznosi się na wysokość 4158 metrów w Alpach Berneńskich. Lodowiec pokrywa jej zbocza przez cały rok. Od ponad wieku kolejka zębata przebiega przez wnętrze góry do stacji Jungfraujoch na wysokości 3454 metrów, uważanej za najwyżej położoną stację kolejową w Europie. Stamtąd otwierają się punkty widokowe na otaczające morze lodu oraz sąsiednie szczyty Eiger i Mönch. Przebicie przez skałę zostało ukończone na początku XX wieku i sprowadziło podróżnych z całego świata w wysokie Alpy. Krajobraz wokół Jungfrau znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO od 2001 roku i pokazuje jedną z najbardziej godnych uwagi stref lodowcowych Alp.

Crap Sogn Gion to szczyt na wysokości 2228 metrów w ośrodku narciarskim Flims-Laax-Falera, dostępny kolejką linową. Zimą stoki narciarskie schodzą z wierzchołka w dół. Z góry widok sięga lasów i dolin, z innymi górami w tle. Latem zbocza pokrywają się trawą, a szlaki turystyczne prowadzą ze szczytu w głąb gór.

Jezioro Czterech Kantonów leży w sercu centralnej Szwajcarii i rozciąga się przez cztery kantony. Woda wypełnia zagłębienie wyrzeźbione dawno temu przez lodowce i przybiera kręty kształt przypominający fiord. Wzdłuż brzegów strome ściany skalne przeplatają się z łagodnymi stokami, na których leżą wioski i małe miasteczka. Parowce i nowoczesne promy łączą osady i umożliwiają oglądanie krajobrazu z wody. Góry takie jak Rigi i Pilatus otaczają jezioro i kształtują widok, który doświadczają odwiedzający. Ścieżki spacerowe biegną wzdłuż brzegu lub wspinają się w górę, otwierając nowe widoki na wodę poniżej. Jezioro odgrywa rolę w życiu regionu od stuleci, służąc jako szlak komunikacyjny, źródło ryb i miejsce, gdzie ludzie szukają odpoczynku.

Wodospady Renu w pobliżu Schaffhausen są największymi wodospadami w Europie. Woda spada na szerokości około 150 metrów. Wysokość spadku wynosi około 23 metrów. W niektóre letnie dni przez skały przepływa do 700 metrów sześciennych wody na sekundę. Wodospady można obserwować z kilku platform widokowych na obu brzegach. Małe łodzie zabierają zwiedzających na skałę pośrodku rzeki. Stamtąd czuć siłę wody. Pył wodny unosi się i zwilża twarz oraz dłonie. Wiosną i podczas topnienia śniegu rzeka staje się jeszcze potężniejsza. Ren płynie tutaj przez warstwę wapienia, która pozostała na miejscu tysiące lat temu, podczas gdy woda wgryzała się głębiej. Okoliczne wzgórza są zalesione. Po północnej stronie stoi zamek Laufen, z którego tarasu rozpościera się widok na całą szerokość wodospadów.

Lodowiec Aletsch rozciąga się przez kilka dolin i spływa z wysokich gór aż do krawędzi lasu. Jego lód porusza się powoli przez krajobraz, rzeźbi szczeliny i moreny, a w zależności od światła mieni się odcieniami błękitu. Ci, którzy docierają do punktów widokowych wzdłuż jego krawędzi, patrzą na pokrywę lodu otoczoną skalnymi ścianami. Latem słychać wodę płynącą pod lodowcem. Okolica jest cicha, przerywana tylko od czasu do czasu przez trzask lodu. Lodowiec zmienia się z roku na rok, cofa się i pozostawia nowe ślady na skałach.

Ten lodowiec znajduje się na wysokości 3000 metrów i należy do najbardziej płaskich w Alpach. Zimą płaskowyż zamienia się w teren do narciarstwa biegowego, z trasami ciągnącymi się po białej powierzchni. Latem otwierają się szlaki piesze wzdłuż krawędzi lodowca, z widokiem na otaczające szczyty. Kolejka linowa z Crans-Montana dociera na wysokość w kilka minut. Krajobraz sprawia wrażenie spokojnego i otwartego, z niewielką roślinnością i dużą ilością pustej przestrzeni. Lód powoli się cofa, a ślady tej zmiany są widoczne podczas spaceru.

Dents du Midi tworzą łańcuch górski złożony z siedmiu wapiennych szczytów wznoszących się nad Dolnym Wallis. Najwyższy punkt osiąga trzy tysiące dwieście pięćdziesiąt siedem metrów. Te góry oddzielają Val d'Illiez od doliny Rodanu i pokazują swoje postrzępione kontury z daleka. Wędrowcy docierają do kilku schronisk, z których można obserwować formacje skalne i otaczające doliny. Latem łąki alpejskie kwitną pod ścianami skalnymi, podczas gdy zimą śnieg pokrywa stoki. Łańcuch jest widoczny z wielu miejsc w Wallis i często służy jako punkt orientacyjny dla podróżnych przemierzających region.

Ten teren narciarski otwiera się między lasami modrzewiowymi a skalnymi ścianami i wznosi do 2610 metrów wysokości. Trasy rozkładają się na zboczach i łączą kilka poziomów przez wyciągi krzesełkowe i orczykowe. Ze szczytu widać dolinę Rodanu, szczyty po drugiej stronie i wieś Leukerbad poniżej. Zimą przybywają tu narciarze i snowboardziści, latem tymi samymi drogami idą wędrowcy. Instalacje są funkcjonalne i działają od kilku dekad, ze stacjami z drewna i metalu. Śnieg utrzymuje się tutaj długo, powietrze się rozrzedza, a ciszę przerywają tylko wiatr i liny wyciągów.

Lauberhorn to trasa zjazdu o długości ponad czterech kilometrów, na której od 1930 roku co roku w styczniu odbywa się wyścig Pucharu Świata. Trasa rozpoczyna się powyżej 2300 metrów, biegnie przez odcinek Hundschopf ze skokiem, gdzie narciarze na chwilę odrywają się od ziemi, i kończy w wiosce. Trasa jest jedną z najdłuższych w narciarstwie alpejskim i przyciąga zimą tysiące widzów wzdłuż zjazdu. Latem szlaki turystyczne prowadzą przez alpejskie pastwiska i skaliste zbocza na szczyt, skąd widać dolinę Lauterbrunnen i okoliczne góry.

Jezioro Oeschinen leży na wysokości 1578 metrów, otoczone jasnymi wapiennymi ścianami i masywem Blüemlisalp. Lodowcowa woda zasila to jezioro, w którym latem pływa się i wiosłuje, a zimą zamarza. Ścieżki okrążają brzeg, wiszące kładki przekraczają niektóre odcinki, a z kolejki linowej można zobaczyć rozległość doliny. Rodziny przyjeżdżają na pikniki, alpiniści wykorzystują to miejsce jako punkt wyjścia do wspinaczek w wysokich górach. Jesienią łąki stają się żółte i brązowe, a jezioro odbija otaczające je ściany skalne.

Parsenn łączy miejscowości Davos i Klosters i oferuje stoki dla narciarzy i snowboardzistów. Zimą trasy i zjazdy otwierają się między 2844 a 1179 metrami wysokości. Teren nadaje się dla początkujących i zaawansowanych narciarzy. Latem wędrowcy przemierzają szlaki wijące się przez alpejskie łąki i górskie grzbiety.