Habitat 67

Architektura XX i XXI wieku przekształciła centra miastowe dzięki konstrukcjom wykraczającym poza granice inżynierii. Wieże obserwacyjne, takie jak Space Needle w Seattle, i eksperymentalne kompleksy mieszkalne jak Habitat 67 w Montreal, świadczą o rozwoju technik budowlanych. Architekci eksplorowali nowe formy przy użyciu materiałów takich jak stal, szkło i beton, tworząc konstrukcje odpowiadające rosnącym potrzebom metropolii. Ta kolekcja obejmuje budynki, które odcisnęły ślad na swojej epoce dzięki innowacyjnemu projektowi. W Barcelonie Casa Milà autorstwa Antonia Gaudiego ma falujące elewacje, które łamią klasyczne wzorce, podczas gdy w Londynie 30 St Mary Axe wykorzystuje technologie oszczędzające energię w swojej 180-metrowej strukturze. Od Guggenheim Museum w Bilbao z pokryciem z tytanu po sztuczne wyspy kształtowane na Zatoce Perskiej w Dubai, te realizacje ukazują różnorodność podejść architektonicznych na świecie. Każdy budynek odzwierciedla swoje otoczenie miejskie i proponuje rozwiązania wyzwań technicznych i funkcjonalnych swojej epoki.

Ta kolekcja zawiera przykłady rekonstrukcji architektonicznej, w których stare tereny przemysłowe przekształcono w nowe przestrzenie do życia, kultury i spotkań. Projekty te pokazują, jak współczesna architektura może nadać drugie życie strukturom, które odgrywały kluczową rolę w historii przemysłowej Europy i Ameryki Północnej, jednocześnie zachowując ich pierwotną tożsamość. Wśród przedstawionych realizacji znajdują się Gasometer w Oberhausen, 117-metrowy zbiornik gazu przekształcony na przestrzeń wystawową; Fabryka Van Nelle w Rotterdamie, dawna fabryka kawy i tytoniu, obecnie miejsce kulturalne; oraz High Line w Nowym Jorku, podwieszana linia kolejowa z lat 30. XX wieku, przekształcona w park miejski o długości 2,3 km. Kompleks Zeche Zollverein w Essen ukazuje architekturę przemysłową Bauhaus z lat 30. XX wieku, podczas gdy Strijp-S w Eindhoven, dawne miejsce produkcji firmy Philips, obecnie mieści studia kreatywne i technologiczne. Te miejsca pokazują możliwości, jakie daje adaptacja dziedzictwa przemysłowego w przestrzenie publiczne dostępne dla wszystkich.

Architektura brutalistyczna wyłoniła się na dekadę po II wojnie światowej, tworząc budynki kwestionujące konwencjonalny design poprzez szczere wyrażenie materiałów i funkcji. Od jednostki mieszkalnej Le Corbusiera w Marsylii po Zgromadzenie Narodowe Louisa Kahna w Dhace, te struktury definiują globalny nurt z naciskiem na surowy beton, odważne formy geometryczne i odkryte elementy konstrukcyjne. Styl rozprzestrzenił się na kontynentach, kształtując biblioteki uniwersyteckie w Chicago, budynki rządowe w Bostonie i Chandigurh, wieże mieszkalne w Londynie oraz centra kulturalne w São Paulo. Każdy budynek odzwierciedla architektoniczną filozofię swojej epoki, gdy architekci dążyli do tworzenia funkcjonalnych przestrzeni poprzez bezpośrednią ekspresję struktury i materiału.

Expo 67 pozostawiło trwały ślad w Montrealu, z kilkoma strukturami architektonicznymi wciąż stojącymi dziesięciolecia po zamknięciu Wystawy Światowej. Ekspozycja, zorganizowana na wyspach rzeki Świętego Wawrzyńca, przyciągnęła ponad 50 milionów odwiedzających i zaznaczyła punkt zwrotny w rozwoju miasta. Wiele oryginalnych pawilonów zostało zburzonych lub przekształconych po zakończeniu wydarzenia, ale kilka struktur pozostało i nadal służy miastu w różnych funkcjach. Ta kolekcja obejmuje pojedyncze budynki i całe obszary, które powstały w wyniku Wystawy Światowej. Wśród zachowanych struktur znajdują się kopuła geodezyjna Biosphère, eksperymentalny kompleks mieszkalny Habitat 67 zaprojektowany przez Moshe Safdiego, dawny pawilon Francji obecnie mieszczący kasyno Montreal Casino, oraz rzeźba Aleksandra Caldera "Three Disks". Park rozrywki La Ronde otwarto jako część Expo 67 i działa do dziś. Teren w obrębie obecnego Parc Jean-Drapeau obejmuje również Place des Nations, tor wyścigowy Circuit Gilles Villeneuve oraz różne ogrody i mosty zbudowane na potrzeby Wystawy Światowej. Te miejsca oferują wgląd w wizje architektoniczne lat sześćdziesiątych i pokazują, jak Wystawa Światowa może trwale przekształcić miasto.

Architektura nie musi podążać za prostymi liniami i kątami prostymi. Ta kolekcja przedstawia budynki, które wyróżniają się swoją formą: kopuły, spirale, pochylone fasady lub organiczne struktury przypominające zwierzęta lub rośliny. Od pokrytych mozaiką dzieł Gaudíego w Barcelonie po ułożone betonowe sześciany Habitat 67 w Montrealu czy stożkowate trulli w Alberobello, te struktury pokazują alternatywne podejścia w budownictwie. Niektóre powstały z konieczności technicznej, jak tymczasowa kartonowa katedra w Christchurch po trzęsieniu ziemi w 2011 roku. Inne są artystycznymi deklaracjami: Muzeum Guggenheima w Bilbao z płytami tytanowymi, Tańczący Dom w Pradze czy kubistyczne domy w Rotterdamie. W Đà Lạt Crazy House przekształca pnie drzew i jaskinie w przestrzenie mieszkalne, podczas gdy Atomium w Brukseli przedstawia powiększony kryształ żelaza. Te struktury przyciągają zwiedzających, ale również rodzą pytania o funkcję i możliwość zamieszkania. Longaberger Basket Building w Ohio ma formę siedmiopiętrowego kosza. Świątynia Lotosu w New Delhi wykorzystuje betonowe powłoki do utworzenia 27 płatków. Siedziba Aldar w Abu Zabi przypomina okrągłą monetę. Te budynki poszerzają definicję tego, czym może być architektura.

Ta kolekcja gromadzi ważne dzieła architekta Moshe Safdiego, którego praca wyróżnia się szczególną uwagą poświęconą naturalnemu światłu, przestrzeniom zewnętrznym i integracji budynków z otoczeniem. Od Montrealu po Singapur, przez Jerozolimę i kilka miast amerykańskich, jego projekty reprezentują podejście dążące do pogodzenia współczesnych potrzeb z poszanowaniem lokalnych kontekstów. Wśród prezentowanych realizacji znajdują się Habitat 67 w Montrealu, eksperymentalny kompleks mieszkaniowy złożony z ułożonych modułów betonowych oferujących każdemu mieszkaniu własny taras, oraz kompleks Marina Bay Sands w Singapurze z trzema wieżami połączonymi tarasem o długości 340 metrów. Kolekcja obejmuje również kilka muzeów, takich jak Muzeum Historii Holokaustu Yad Vashem w Jerozolimie, Crystal Bridges Museum of American Art w Bentonville i National Gallery of Canada w Ottawie. Inne projekty, takie jak Biblioteka Publiczna w Salt Lake City, Kauffman Center for the Performing Arts w Kansas City czy Khalsa Heritage Memorial Complex w Indiach, ilustrują różnorodność programów architektonicznych powierzonych Safdiemu w trakcie jego kariery.

Montreal łączy zabytki i instytucje kulturalne wzdłuż rzeki Świętego Wawrzyńca. Miasto prezentuje swoją religijną przeszłość w budowlach takich jak bazylika Notre-Dame, której neogotycka fasada pochodzi z lat 20. XIX wieku, oraz Oratorium Świętego Józefa, katolickie miejsce pielgrzymkowe na Westmount. Wzgórze Mount Royal wznosi się na 233 m nad centrum miasta i oferuje widoki na śródmieście i rzekę. Parc Jean-Drapeau rozciąga się na dwóch dawnych wyspach Expo i obecnie mieści Biosphere oraz tor Formuły 1 Circuit Gilles-Villeneuve. Obiekty kulturalne obejmują Muzeum Sztuk Pięknych, które prezentuje zbiory kanadyjskie i europejskie, oraz Pointe-à-Callière, zbudowane na stanowiskach archeologicznych z XVII wieku. Stara Montreal zachowuje budynki z okresu kolonii francuskiej wzdłuż brukowanych ulic. Stadion Olimpijski i Ogród Botaniczny pochodzą z różnych faz budowy XX wieku. Targi takie jak Jean-Talon i Atwater sprzedają regionalne produkty od dziesięcioleci. Quartier des Spectacles koncentruje miejsca performatywne wokół Place des Arts, podczas gdy podziemne miasto łączy przejścia piesze pod śródmieściem.